PRAWDA O UWM – Prawda

Mobbing na uczelniach – analiza wyników badań

https://www.sciencewatch.pl/index.php/ankieta-mobbing

Wstęp

Ankieta dotycząca mobbingu, to pierwsze w Polsce tak szeroko zakrojone badanie opinii pracowników naukowych dotyczące przemocy psychicznej na uczelniach. Ankietę wypełniło 1198 osób, co pokazuje bezsprzecznie, że jest to temat niezwykle ważny dla środowiska akademickiego. Jak twierdzi dr hab. Joanna Wyleżałek „..najbardziej narażone na mobbing uczelniany są jednostki zdolne i entuzjastycznie nastawione do pracy (wyłamujące się z systemu w subiektywnym odczuciu otoczenia lub/i realnie). Zwykle mobbingowani są ci, którzy stanowią konkurencję dla decydentów i którzy podejmują tematy naukowe „drażliwe” lub już „zarezerwowane”. Mobbing bywa też często stosowany, jako metoda zarządzania zakładem, jako metoda dyscyplinowania pracowników. Kierownicy merytorycznie nieprzygotowani do kierowania zespołami ludzkimi, którzy osiągnęli pułap własnej niekompetencji, często stosują terror psychiczny dla utrzymania się przy władzy poprzez eliminowanie zbyt aktywnych, zbyt kompetentnych, a zatem potencjalnie zagrażających im pracowników”¹.

Na temat mobbingu uczelnianego wiele prac poświęcił dr Józef Wieczorek na swoim blogu, proponując między innymi wprowadzenie osoby „mediatora uczelnianego”². Obecnie w nowej ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, wprowadza w art. 182 i 183 możliwość prowadzenia mediacji pomiędzy osobami, wobec których zaistniał spór. Doprecyzowanie mediacji można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 września 2018 r. w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia mediacji, postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich, a także sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia.

W Polsce nie traktuje się takich działań przemocowych jako przestępstwo (jak w wielu innych krajach UE). Dlatego, nie istnieją żadne ściśle wskazane procedury postępowania ani na poziomie ogólnouczelnianym ani poziomie pracowniczym (de facto, teraz wszystko zależy od odwagi i determinacji pracownika). Żadna komisja dyscyplinarna powołana na uczelni, lub komisja mediacyjna, nie wystąpi przeciwko swojemu pracodawcy – rektorowi. Dlatego wydaje się, że wyrok osób szukających pomocy w takich “wewnętrznych” instytucjach jest z góry przesądzony. Zatem czy ma sens powoływanie mediatorów spośród nauczycieli akademickich?

Wiek/płeć	Kobiety	Mężczyźni	Ogólna liczba głosujących
Liczba osób	%	Liczba osób	%	Liczba osób	%
do 30 lat	51	4,26	17	1,42	68	5,68
31-40 lat	276	23,04	126	10,52	402	33,56
41-50 lat	266	22,20	151	12,60	417	34,81
51-60 lat	120	10,02	94	7,85	214	17,86
61-70 lat	31	2,59	57	4,76	88	7,35
więcej niż 70	2	0,17	7	0,58	9	0,75
Razem	746	62,27	452	37,73	1198	100

Najliczniejszą grupą biorącą udział w sondażu byli adiunkci, których było aż 579 (48,33%). Drugą grupą pod względem wielkości byli profesorowie nadzwyczajni – 192 (16,03%).

Tabela 2. Charakterystyka respondentów ze względu na miejsce pracy i stanowisko.

Stanowisko/ uczelnia	Uniwersytet	Politechnika	Akademia	Inna	Ogólna liczba głosujących
Liczba osób	%	Liczba osób	%	Liczba osób	%	Liczba osób	%	Liczba osób	%
doktorant	52	4,34	7	0,58	6	0,50	1	0,08	66	5,51
asystent	56	4,67	12	1,00	4	0,33	0	0,00	72	6,01
adiunkt	499	41,65	46	3,84	27	2,25	7	0,58	579	48,33
wykładowca/starszy wykładowca	85	7,10	8	0,67	6	0,50	0	0,00	99	8,26
profesor nadzwyczajny	161	13,44	18	1,50	9	0,75	4	0,33	192	16,03
profesor zwyczajny	63	5,26	3	0,25	2	0,17	2	0,17	70	5,84
inne	106	8,85	10	0,83	3	0,25	1	0,08	120	10,02
Razem	1022	85,31	104	8,68	57	4,76	15	1,25	1198	100

Wśród osób głosujących było 1185 (98,91%) osób zatrudnionych na uczelniach publicznych i 13 (1,09%) osób zatrudnionych na uczelniach niepublicznych.

Analiza odpowiedzi na zawarte w ankiecie pytania oraz Państwa komentarze do pytań, znajdują się poniżej.(wersja interaktywna na stronie źródłowej link powyżej)

1. Czy w Twojej jednostce wszyscy pracownicy są traktowani z należytym szacunkiem niezależnie od zajmowanego stanowiska i stopnia awansu naukowego?

TAK
pokaż odpowiedzi

NIE
pokaż odpowiedzi

NIE MAM ZDANIA
pokaż odpowiedzi

2. Czy w Twojej jednostce doświadczyłeś mobbingu ze strony przełożonych?

780 GŁOSÓW 65,11%	380 GŁOSÓW 31,72%	38 GŁOSÓW 3,17%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

3. Czy w Twojej jednostce doświadczyłeś mobbingu ze strony współpracowników?

424 GŁOSY 35,39%	725 GŁOSÓW 60,52%	49 GŁOSÓW 4,09%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

4. Czy w Twojej jednostce są określone procedury w przypadku zaistnienia mobbingu i konfliktów między pracownikami?

292 GŁOSY 24,37%	564 GŁOSY 47,08%	342 GŁOSY 28,55%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

5. Czy znasz osoby w swojej jednostce, do których można się zwrócić o pomoc w przypadku doświadczania mobbingu?

303 GŁOSY 25,29%	783 GŁOSY 65,36%	112 GŁOSÓW 9,35%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

6. Czy w Twojej jednostce panuje atmosfera zagrożenia i niepewności w zatrudnieniu spowodowana nękaniem i zastraszaniem ze strony przełożonych?

635 GŁOSÓW 53,01%	408 GŁOSÓW 34,06%	155 GŁOSÓW 12,94%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

7. Czy kiedykolwiek korzystałeś z pomocy osób lub instytucji zewnętrznych, zajmujących się pomocą ofiarom mobbingu, np. Państwowej Inspekcji Pracy, Rzecznika Praw Obywatelskich, Stowarzyszenia Antymobbingowego i in.?

90 GŁOSÓW 7,51%	1099 GŁOSÓW 91,74%	9 GŁOSÓW 0,75%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

8. Czy wskutek doświadczanego mobbingu odczuwasz pogorszenie stanu zdrowia?

649 GŁOSÓW 54,17%	350 GŁOSÓW 29,22%	199 GŁOSÓW 16,61%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

9. Czy wskutek doświadczanego mobbingu korzystałeś z pomocy lekarskiej?

404 GŁOSY 33,72%	687 GŁOSÓW 57,35%	107 GŁOSÓW 8,93%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA

10. Czy wskutek doświadczanego mobbingu brałeś zwolnienie lekarskie trwające powyżej 5 dni?

202 GŁOSY 16,86%	893 GŁOSY 74,54%	103 GŁOSY 8,6%
TAK	NIE	NIE MAM ZDANIA